Pagsusuring Pampanitikan

May Buhay sa Looban

I. Panimula

Si Pedro S. Dandan ay isang Pilipinong kwentista, manunulat ng dula at makata. Nagsimula siyang sumulat noong dekada kuwarenta at nakapagpalimbag na ng humigit sa 300 akdang pampanitikan, kabilang ang ilang akdang naging pundasyon ng modernong pampanitikang Pilipino.

II. Pagsusuring Pangnilalaman

A. Paksa- ito ay tungkol sa isang Ale na pinagkamalan ang isang inosenteng bata na nagnakaw ng kanyang pitaka. Ito ay nagpapakita na maraming namamatay sa maling akala.

B. Simbolismo

1.  Kalupi- sinisimbolo ang mga bagay na kinakailangan ng isang tao upang magtagumpay.

Maliit na barung-barong- sinisimbolo nito ang kahirapan.

2.  Aling Marta- sinisimbolo niya ang isang tusong tao na gagawin ang lahat  upang makuha ang kanyang gusto, sa mabuti man o sa masamang paraan.

 Inosenteng Bata- literal niyang sinisimbolo ang mga inosenteng tao na  nadadamay sa masasamang bagay na gawa ng ibang tao.

 Anak ni Aling Marta- sinisimbolo niya ang isang bagay na hinahangad ng marami, ayon na ring sa kwento, hinahangad ni Aling Marta ang kanyang pagtatapos sa High School.

C. Uri- ito ay isang realismong maikling kwento. Nagpapakita ito ng realidad na may mga bagay na hindi nabibigyang hustisya sa lipunan.

D. Magandang Pahayag-

1.  “Ano ang kakapkapin naming sa iyo kung ang pitaka ki e naipasa mo na sa kapwa mo mandurukot! O, ano, hindi ba ganoon kayong mga tekas kung lumakad, isa-ia, dala-dalawa, tatlu-tatlo! Ku, ang mabuti ho yata, mamang pulis, e ituloy na natin iyan sa kwartel. Baka roon matutong matakot iyan at magsabi ng totoo.” – Aling Marta. Ibig sabihin nito ay

2.  “Maski, kapkapan n’yo ako, e wala kayong makukuha sa akin. Hindi ko kinuha ang inyong pitaka.” – Inosenteng Bata. Ibig sa bihin nito na talagang walang kinalaman ang bata sa sinasabi ni Aling Marta at siya ay inosente sa paratang.

3.  Kung di sa tinamaan ng lintik na iyon ay hindi ako masusuot sa suliraning ito... Kasi’y imbi, walang pinag-aralan, maruming palaboyng kapalarang umaasa sa taba ng iba. Mabuti nga sa kanya! – Aling Marta. Pinapakita nito ang isang baluktot na katwiran ni Aling Marta na nagpapakita ng kalupitan at kawalang konsensya.

III. Pagsusuring Pangkaisipan

A.      Mga Pahiwatig at kahulugan nito.

1.  “… pero hindi ko lang ho alam ang kalye at numero ng bahay dahil sa noong makalawa lang kami lumipat at saka hindi ho ako marunong bumasa e.” – pinapahiwatig nito na walang kakayahan ang pamilya ng bata upang siya ay mapag-aral.

B. Mga Aral at Implikasyon.

1.  Dahil sa kamalian ni Aling Marta na pagbibintang sa isang inosenteng bata ay may natutunan siyang aral (o parusa) dahil siya mismo ay nagkaroon ng kasalanan.

C. Kalakasan at Kahinaan ng Pagsulat.

Mahusay ang pagakakasulat ng kwento at marami ang maaaring maging interpretasyon dito dahil sa magaling na pagkakasalaysay sa kwento. Maganda rin ang paggamit sa mga tauhan dahil malaki ang impact ng mga ito sa mga mambabasa. Hindi nga lang masyadong malinaw ang ilang mga bagay rito tulad ng kung saan kumuha si Aling Marta ng pera upang mabili niya ang kanyang mga pinamili. Dapat mas naging detalyado pa sa bandang wakas ng kwento.

Pagsusuring Pampanitikan
Ang Kalupi ni Benjamin Pascual

I. Panimula

   Si Benjamin P. Pascual ay ipinanganak sa Lungsod ng Laoag, Ilocos Norte. Isa siyang kuwentista at nobelista. Marami na siyang naisulat na maikling kuwento sa wikang Ilokano at nakasulat na rin ng dalawang nobela sa wikang ito. Naisalin niya sa wikang Ilokano ang Rubaiyat ni Omar Khayam. Magkasama sila ni Jose Bragado na nag-edit ng Pamulinawen, isang antolohiya ng mga tula ng 36 na makatang Ilokano. Siya ang Tagapayong Legal ng GUMIL, Metro Manila.

II. Pagsusuring Pangnilalaman

    A. Paksa- ito ay tungkol sa isang Ale na pinagkamalan ang isang inosenteng bata na nagnakaw ng kanyang pitaka. Ito ay nagpapakita na maraming namamatay sa maling akala.

    B. Simbolismo

         1. Simbolismo ng mga Bagay
             
             Kalupi- sinisimbolo ang mga bagay na kinakailangan ng isang tao upang    magtagumpay.

             Maliit na barung-barong- sinisimbolo nito ang kahirapan.

         2. Simbolismo ng mga Tauhan
             
             Aling Marta- sinisimbolo niya ang isang tusong tao na gagawin ang lahat  upang makuha ang kanyang gusto, sa mabuti man o sa masamang paraan.

             Inosenteng Bata- literal niyang sinisimbolo ang mga inosenteng tao na  nadadamay sa masasamang bagay na gawa ng ibang tao.

              Anak ni Aling Marta- sinisimbolo niya ang isang bagay na hinahangad ng marami, ayon na ring sa kwento, hinahangad ni Aling Marta ang kanyang pagtatapos sa High School.


    C. Uri- ito ay isang realismong maikling kwento. Nagpapakita ito ng realidad na may mga bagay na hindi nabibigyang hustisya sa lipunan.

    D. Magandang Pahayag-

         1.  “Ano ang kakapkapin naming sa iyo kung ang pitaka ki e naipasa mo na sa kapwa mo mandurukot! O, ano, hindi ba ganoon kayong mga tekas kung lumakad, isa-ia, dala-dalawa, tatlu-tatlo! Ku, ang mabuti ho yata, mamang pulis, e ituloy na natin iyan sa kwartel. Baka roon matutong matakot iyan at magsabi ng totoo.” – Aling Marta. Ibig sabihin nito ay

         2.  “Maski, kapkapan n’yo ako, e wala kayong makukuha sa akin. Hindi ko kinuha ang inyong pitaka.” – Inosenteng Bata. Ibig sa bihin nito na talagang walang kinalaman ang bata sa sinasabi ni Aling Marta at siya ay inosente sa paratang.

         3.  Kung di sa tinamaan ng lintik na iyon ay hindi ako masusuot sa suliraning ito... Kasi’y imbi, walang pinag-aralan, maruming palaboyng kapalarang umaasa sa taba ng iba. Mabuti nga sa kanya! – Aling Marta. Pinapakita nito ang isang baluktot na katwiran ni Aling Marta na nagpapakita ng kalupitan at kawalang konsensya.

III. Pagsusuring Pangkaisipan

     A. Mga Pahiwatig at kahulugan nito.

          1. “… pero hindi ko lang ho alam ang kalye at numero ng bahay dahil sa noong makalawa lang kami lumipat at saka hindi ho ako marunong bumasa e.” – pinapahiwatig nito na walang kakayahan ang pamilya ng bata upang siya ay mapag-aral.

     B. Mga Aral at Implikasyon.

         1. Dahil sa kamalian ni Aling Marta na pagbibintang sa isang inosenteng bata ay may natutunan siyang aral (o parusa) dahil siya mismo ay nagkaroon ng kasalanan.

     C. Kalakasan at Kahinaan ng Pagsulat.

         Mahusay ang pagakakasulat ng kwento at marami ang maaaring maging interpretasyon dito dahil sa magaling na pagkakasalaysay sa kwento. Maganda rin ang paggamit sa mga tauhan dahil malaki ang impact ng mga ito sa mga mambabasa. Hindi nga lang masyadong malinaw ang ilang mga bagay rito tulad ng kung saan kumuha si Aling Marta ng pera upang mabili niya ang kanyang mga pinamili. Dapat mas naging detalyado pa sa bandang wakas ng kwento.


Dianne Milioga